Jakub Małecki to wybitny polski pisarz urodzony 25 czerwca 1982 roku w Kole. Z wykształcenia jest ekonomistą, co nadaje jego twórczości unikalny kontekst. Autor wielu cenionych powieści obyczajowych, w tym Dygotu, Rdzy, Horyzontu oraz Święta ognia, zdobył uznanie czytelników i krytyków literackich.
W szczególności, jego powieść Święto ognia przyniosła mu Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida, co podkreśla jego wkład w polską literaturę współczesną oraz umiejętność przeplatania wątków osobistych z głębszymi refleksjami na temat życia społecznego.
Życiorys
Debiut Jakuba Małeckiego miał miejsce w marcu 2007 roku, kiedy to opublikował swoje opowiadanie Dłonie w magazynie „Science Fiction, Fantasy i Horror”. Dawne teksty pisarza mogły być również znalezione w takich tytułach jak „Nowa Fantastyka”, „Magazyn Fantastyczny”, „Lśnienie”, „Chimera”, „Miesięcznik Znak”, a także w „Magazynie Pocisk”, „Przekroju” oraz „Piśmie”. Jego twórczość została uwzględniona w wielu antologiach i zbiorach opowiadań.
W 2008 roku, pod szyldem wydawnictwa Red Horse, zadebiutowały dwie książki Małeckiego: zbiór opowiadań Błędy oraz powieść Przemytnik cudu. Oba te tytuły pokazują jego umiejętność tworzenia fabularnych całości.
W latach 2009–2013 autor wydał kolejne trzy powieści, w tym m.in. Dżozefa, a także zbiór opowiadań, poprzez współpracę z wydawnictwami W.A.B. oraz SQN. Warto zaznaczyć, że Jakub Małecki angażował się także w tłumaczenie dzieł innych autorów, współpracując z takimi wydawnictwami jak Prószyński i S-ka, Znak oraz Muza.
W 2015 roku swoją premierę miała powieść Dygot, po której rozpoczął na stałe współpracę z wydawnictwem SQN. Jego twórczość jest dostrzegana także w edukacji; fragment opowiadania Żaglowce i samoloty został umieszczony w podręczniku do języka polskiego dla szkół średnich z 2020 roku.
Wyróżnienia
Jakub Małecki, polski autor, zdobył uznanie dzięki licznych wyróżnieniom w literackim świecie. Jego opowiadanie „Za godzinę powinna tu być”, pochodzące z zbioru Zaksięgowani, zostało nominowane do prestiżowej Nagrody im. Janusza A. Zajdla w 2009 roku.
W 2011 roku nagrodzono go Śląkfą w kategorii Twórca Roku, a jego powieść Dżozef także uzyskała nominację do tej samej nagrody. 27 stycznia 2016 roku Małecki odebrał Nagrodę za tłumaczenie Książki Miesiąca (maj) w kategorii „epistolografia” za jego przekład „Listów niezapomnianych” na język polski, wyróżnienie to przyznał Magazyn Literacki „Książki”.
W roku 2016 autor otrzymał również prestiżową Nagrodę Literacką im. Jerzego Żuławskiego (Złote Wyróżnienie) za powieść Dygot, która zyskała także nominacje do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” oraz Poznańskiej Nagrody Literackiej (Stypendium im. Stanisława Barańczaka).
21 lutego 2017 roku Małecki stał się laureatem stypendium Młoda Polska, przyznawanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W tym samym roku powieść „Ślady” została nominowana do Nagrody Literackiej „Nike”, będąc zbiorem opowiadań, które łączy fabularnie.
W 2018 roku jego książka Rdza była nominowana do Nagrody Literackiej ArtRage, a rok później plebiscyt wygrała książka Nic nie idzie. Powieść Horyzont została uznana Książką Roku 2019 przez Magazyn Literacki „Książki” oraz otrzymała nominację w Plebiscycie Bestsellery Empiku w kategorii Odkrycie Roku 2019.
5 marca 2020 roku zbiory „Ślady” przyniosły mu zwycięstwo w plebiscycie „Czytający Petersburg” organizowanym przez Centralną Miejską Bibliotekę Publiczną im. Władimira Majakowskiego w Petersburgu, w kategorii „najlepszy zagraniczny pisarz, którego książki nie zostały wydane w przekładzie na język rosyjski”. 1 kwietnia tego samego roku otrzymał Stypendium im. Albrechta Lemppa, przyznawane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Instytut Książki i Literarisches Colloquium Berlin.
27 grudnia 2020 roku jego tłumaczenie powieści Rdza na język niderlandzki zajęło pierwsze miejsce w rankingu najlepszych książek polecanych przez księgarzy, przygotowanym przez holenderski portal Blendle. 28 czerwca 2021 roku audiobook na podstawie Saturnina zdobył Srebro w Nagrodzie Best Audio Empik Go w kategorii Najlepszy Audiobook Lektorski: Epicko.
12 marca 2022 roku „Święto ognia” wygrało Plebiscyt Książka Roku Lubimyczytac.pl w kategorii Literatura piękna. Autor był także nominowany siedmiokrotnie za swoje prace: Dygot (2015), Ślady (2016), Rdza (2017), Nikt nie idzie (2018), Horyzont (2019), Saturnin (2020) oraz Sąsiednie kolory (2023).
W tym samym roku jego tłumaczenie Dygotu na język rosyjski zdobyło nominację do Yasnaya Polyana Literary Award, a „Święto ognia” uhonorowano Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida. Powieść Saturnin znalazła się na liście pięćdziesięciu najlepszych książek roku według redaktorów belgijskiego czasopisma DeMorgen.
W 2023 roku autor został nominowany do holenderskiej nagrody Europese Literatuurprijs. W 2024 roku jego dzieło „Sąsiednie kolory” otrzymało nominację do Literackiej Nagrody Wielkopolskich Czytelników w kategorii Literatura dla dorosłych.
Twórczość literacka
Powieści
W dorobku literackim Jakuba Małeckiego znajduje się wiele powieści, które zyskały uznanie zarówno wśród krytyków, jak i czytelników. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat jego książek.
| Tytuł książki | Wydawca | Rok wydania | Notatki |
|---|---|---|---|
| Przemytnik cudu | Red Horse | 2008 | – |
| Dżozef | W.A.B. | 2011 | – |
| SQN | 2018 | wydanie z poprawkami | |
| W odbiciu | Powergraph | 2011 | – |
| Odwrotniak | W.A.B. | 2013 | – |
| Dygot | SQN | 2015, 2017, 2021 | – |
| Rdza | SQN | 2017, 2021 | – |
| Nikt nie idzie | SQN | 2018, 2019, 2022 | – |
| Horyzont | SQN | 2019, 2024 | – |
| Saturnin | SQN | 2020 | – |
| Święto ognia | SQN | 2021, 2023 | – |
| Sąsiednie kolory | SQN | 2023 | – |
| Korowód | SQN | 2024 | – |
Zbiory opowiadań
Twórczość Małeckiego obejmuje także zbiory opowiadań, które pokazują jego niezwykłą wyobraźnię oraz zdolności narracyjne. Sprawdźmy tytuły i wydania jego zbiorów opowiadań.
| Tytuł | Wydawnictwo | Rok publikacji | Zawartość |
|---|---|---|---|
| Błędy | Red Horse | 2008 | Opętanie
Błędy Beliar Rydwan Boga |
| Zaksięgowani | Powergraph | 2009 |
|
| Ślady | SQN | 2016, 2021 |
|
| Historie podniebne | SQN | 2019, 2022 |
|
Opowiadania
Jakub Małecki pisze również opowiadania, które są częścią wielu antologii i magazynów literackich. Prezentujemy niektóre z jego opowiadań oraz miejsca ich publikacji.
| Tytuł | Miejsce publikacji | Rok pierwszej publikacji |
|---|---|---|
| Dłonie | Science Fiction, Fantasy i Horror 3/2007 | 2007 |
| zbiór opowiadań Błędy, Red Horse 2008 | ||
| Cyryl | Magazyn Fantastyczny 11/2007 | 2007 |
| zbiór opowiadań Błędy, Red Horse 2008 | ||
| Śmierć szklanego Kazimierza | Nowa Fantastyka 11/2007 | 2007 |
| zbiór opowiadań Zaksięgowani, Powergraph 2009 | ||
| Opowieść oszusta | antologia Trupojad. Nie ma ocalenia, Red Horse 2007 | 2007 |
| Oko | Nowa Fantastyka 9/2008 | 2008 |
| zbiór opowiadań Zaksięgowani, Powergraph 2009 | ||
| Każdy umiera za siebie | antologia Nowe idzie, Powergraph 2008 | 2008 |
| zbiór opowiadań Zaksięgowani, Powergraph 2009 | ||
| Opowieść o złodzieju liter | Lśnienie 1/2009 | 2009 |
| Płuca w płomieniach | antologia City 1, Forma 2009 | 2009 |
| Pantomima starego niedołęgi | Nowa Fantastyka 2/2010 | 2010 |
| Michał | Science Fiction, Fantasy i Horror 10/2010 | 2010 |
| Radość Hetmana | antologia 11 cięć, Replika 2011 | 2011 |
| Drzypapa | antologia Herosi, Powergraph 2012 | 2012 |
| Dziś mam na imię Agata | antologia Pożądanie, Powergraph 2013 | 2013 |
| Sztuka w zaścianku | Nowa Fantastyka 8/2013 | 2013 |
| Wydmy | Miesięcznik Znak 2/2014 | 2014 |
| zbiór opowiadań Ślady, SQN 2016 | ||
| Krótka opowieść o dwóch mężczyznach, z których jeden nie żyje | Chimera 2/2014 | 2014 |
| Utracone światy Niño Sandovala | Nowa Fantastyka 6/2014 | 2014 |
| antologia Fantastycznie nieobliczalni, SQN 2018 | ||
| zbiór opowiadań Historie podniebne, SQN 2019 | ||
| Zwyczajny gigant | antologia Legendy Polskie, Allegro 2015 | 2015 |
| Puch | Magazyn Pocisk 5-6/2016 | 2016 |
| antologia Zabójczy pocisk, Skarpa Warszawska 2018 | ||
| M. Historia podniebna | Przekrój 03/2017 | 2017 |
| zbiór opowiadań Historie podniebne, SQN 2019 | ||
| Żaglowce i samoloty | antologia Ojciec. Opowiadania, Ringier Axel Springer Polska 2017 | 2017 |
| zbiór opowiadań Historie podniebne, SQN 2019 | ||
| Idzie niebo | antologia Inne światy, SQN 2018 | 2018 |
| zbiór opowiadań Historie podniebne, SQN 2019 | ||
| Niedaleko | Nowa Fantastyka 11/2018 | 2018 |
| zbiór opowiadań Historie podniebne, SQN 2019 | ||
| T. | Pismo. Magazyn opinii 4/2019 | 2019 |
| Przepis | Pismo. Magazyn opinii 5/2021 | 2021 |
| Szept | antologia Szepty, SQN 2022 | 2022 |
| Obiekty głębokiego nieba | Pismo. Magazyn opinii 4/2022 | 2022 |
| Mowa nasza szeleści | Pismo. Magazyn opinii 11/2022 | 2022 |
| Lubiłem | antologia Czego dusza zapragnie, SQN 2023 | 2023 |
| Modlitwy do strzaskanego kamienia | antologia Wszyscy razem, SQN 2024 | 2024 |
Inne prace
Oprócz powieści i opowiadań, autor ma na swoim koncie również inne prace,. Wszystkie istotne publikacje są widoczne poniżej.
| Nazwa | Wydawca | Rok wydania | Notatki |
|---|---|---|---|
| Nowe życie | Storytel Original | 2018 | serial audio |
| Pięści i pióra o: Polskim pisaniu o boksie | Ebr | 2021 | reportaż |
Przekłady na języki obce
Niektóre książki Jakuba Małeckiego mają być przetłumaczone na różne języki obce. W szczególności zaplanowane są przekłady na fiński oraz hebrajski.
| Dzieło | Język tłumaczenia | Tłumacz | Tytuł tłumaczenia | Wydawca | Rok wydania |
|---|---|---|---|---|---|
| Rdza | niderlandzki | Karol Lesman | Roest | Querido | 2020 |
| słoweński | Klemen Pisk | Rja | KUD Sodobnost | 2020 | |
| niemiecki | Renate Schmidgall | Rost | Secession Verlag | 2021 | |
| macedoński | Ilja Trajkowski | ’Рѓа | Мартина | 2021 | |
| Dygot | rosyjski | Denis Viren | Дрожь | ACT | 2021 |
| niemiecki | Joanna Manc | Beben in uns | Secession Verlag | 2023 | |
| Saturnin | niemiecki | Renate Schmidgall | Saturnin | Secession Verlag | 2022 |
| niderlandzki | Karol Lesman | Saturnin | Querido | 2022 | |
| Sąsiednie kolory | niderlandzki | Karol Lesman | Aangrenzende kleuren | Querido | 2024 |
| Święto ognia | niemiecki | Renate Schmidgall | Das Fest des Feuers | Secession Verlag | 2025 |
| Święto ognia | azerbejdżański | _ | _ | Strauss | 2024 |
Adaptacje
Na 48. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, który odbył się 18 września 2023 roku, odbyła się premiera adaptacji powieści 'Święto ognia’, w reżyserii Kingi Dębskiej. W głównych rolach zobaczyć można było Paulinę Pytlak, Tomasza Sapryka, Joannę Drabik, Kinga Preis oraz Karolinę Gruszkę.
Film zdobył uznanie widzów i nagrody za profesjonalny debiut aktorski, który przyznano Paulinie Pytlak, oraz nagrodę za drugoplanową rolę kobiecą, którą ex aequo zdobyła Kinga Preis w towarzystwie Agnieszki Kwietniewskiej, za film 'Tyle co nic’. Dodatkowo, produkcja została uhonorowana Złotym Kangurem, nagrodą przyznawaną przez australijskich dystrybutorów filmowych.
Premiera kinowa filmu miała miejsce 6 października tego samego roku. W pierwszym tygodniu wyświetlania na ekranach kin, film przyciągnął około 50 000 widzów. Co więcej, produkcja została również nominowana do Polskiej Nagrody Filmowej w kategorii Najlepsza drugoplanowa rola kobieca zdobytej przez Kingę Preis.
W planach jest także film w reżyserii Bodo Koxa oparty na 'Horyzoncie’.
Przypisy
- Nagroda ArtRage [online], Jakub Małecki [dostęp 15.09.2024 r.]
- Literacka Nagroda Wielkopolskich Czytelników – poznajcie nominacje! • Aktualności Biblioteka • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury [online], WBPiCAK • Biblioteka, Wydawnictwo, Folklor, Fotografia, Krajoznawstwo, 30.04.2024 r. [dostęp 01.05.2024 r.]
- Zapraszamy do zgłaszania kandydatów w 23. edycji Nagrody im. C. K. Norwida – Cyprian Kamil Norwid [online], nagrodanorwida.pl [dostęp 23.04.2024 r.]
- Zapraszamy do zgłaszania kandydatów w 23. edycji Nagrody im. C. K. Norwida – Cyprian Kamil Norwid [online], nagrodanorwida.pl [dostęp 23.04.2024 r.]
- Jakub Małecki obok Édouarda Louisa i Claire Keegan. „Saturnin” z szansą na prestiżową nagrodę [online], lubimyczytac.pl [dostęp 25.05.2023 r.]
- Top 50 w Belgii [online], Jakub Małecki [dostęp 11.04.2023 r.]
- Wośp [online], Jakub Małecki [dostęp 11.04.2023 r.]
- Ronda Rousey. Moja walka / Twoja walka | Wydawnictwo SQN [online] [dostęp 10.09.2020 r.]
- Listy niezapomniane. Tom 2 [online], Jakub Małecki [dostęp 07.01.2021 r.]
- Wybierzmy razem Książki Roku 2021! [online], lubimyczytac.pl [dostęp 12.03.2022 r.]
- Rja – Sodobnost [online], www.sodobnost.com [dostęp 26.10.2020 r.]
- Mowa nasza szeleści [online], Jakub Małecki [dostęp 02.11.2022 r.]
- Odnawiamy 48. FPFF – Festiwal Polskich Filmów Fabularnych [online], 23.09.2023 r. [dostęp 03.10.2023 r.]
- W Petersburgu „Ślady” J. Małeckiego tryumfują w konkursie czytelniczym [online], dzieje.pl [dostęp 03.02.2021 r.]
- „Historie podniebne” – audiobook [online], Jakub Małecki [dostęp 30.03.2021 r.]
- Podręcznik [online], Jakub Małecki [dostęp 29.05.2022 r.]
- Scalzi, John – „Wojna starego człowieka” – katedra.nast.pl [online], www.katedra.nast.pl [dostęp 10.09.2020 r.]
- Błędy – Jakub Małecki (recenzja) – Książki – POLTERGEIST [online], polter.pl [dostęp 05.01.2021 r.]
- Laboratorium ee-JerzyL.J. Zientek Laboratorium ee-JerzyL.J., JakubJ. Wojdak JakubJ. [online], MagazynPismo [dostęp 13.09.2020 r.] (ang.).
- Saturnin [online], Lesestoff [dostęp 22.12.2021 r.] (niem.).
- „Święto ognia” Jakuba Małeckiego na ekran – Syndykat Autorów [online] [dostęp 29.05.2022 r.]
- „Sąsiednie kolory” w Holandii [online], Jakub Małecki [dostęp 22.12.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Tadeusz Kraszewski | Sławomir Lindner | Dariusz Matysiak | Maciej Kowalewski | Edward Trojanowski | Bartosz Nowacki (reżyser) | Mateusz Kossior | Barbara Sałacka | Henryk Perzyński | Józef DuriaszOceń: Jakub Małecki