Muzeum Technik Ceramicznych w Kole

---

Historia

Inicjatywa utworzenia muzeum zrodziła się z pomysłu Czesława Freudenreicha, który w okresie II Rzeczypospolitej zgłosił ideę powołania w Kole placówki muzealnej. Propozycja ta została zaplanowana w kontekście działalności założonej w 1842 roku przez jego pradziadka Fabryki Fajansu i Majoliki. Niestety, z uwagi na brak odpowiednich funduszy, projekt ten nie został zrealizowany. Kolekcja porcelany, półporcelany, fajansu oraz majoliki była przechowywana w Izbie Pamiątek znajdującej się w Szkole Podstawowej nr 3, jednakże podczas II wojny światowej zbiory te zostały rozproszone i zaginęły.

W 1948 roku, na mocy decyzji Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, w pałacu hr. Kreutzów w Kościelcu utworzono Muzeum Rejonowe w Kole, a jego pierwszym kierownikiem został Jan Szczepankiewicz. Muzeum to gromadziło eksponaty z majątków ziemskich. Niestety, już w 1947 roku podjęto decyzję o likwidacji placówki, a zbiory przeniesiono do Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu.

Z początkiem 1972 roku powstał Dział do spraw Kultury Regionalnej, który zajmował się gromadzeniem zbiorów do Izby Pamiątek Ziemi Kolskiej. Nadzór nad działalnością tego działu objęła mgr etnografii Jolanta Ruchlewicz-Oblizajek. Izba Pamiątek działała w latach 1973–1975 w budynku Powiatowego Domu Kultury, organizując różnorodne wystawy, w tym obiekty epoki neolitu oraz srebrne monety.

W 1975 roku działalność muzeum przeniesiono do lokalu przy ul. Kajki 44, gdzie został utworzony Muzeum w Kole. Jednakże, placówka nie mogła funkcjonować samodzielnie i stała się filią Muzeum Okręgowego w Koninie, a następnie oddziałem tego Muzeum w 1979 roku.

Samodzielność Muzeum Technik Ceramicznych osiągnięto w 1984 roku. Od 2008 roku muzeum współpracuje z Miejskim Domem Kultury w Kole, Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną w Kole oraz Stowarzyszeniem Przyjaciół Miasta Koła n. Wartą w zakresie wydawania rocznika pod nazwą Rocznik Kolski.

W 2022 roku Muzeum Technik Ceramicznych zostało uhonorowane Medalem „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”, co stanowi potwierdzenie jego znaczenia oraz wkładu w ochronę i promowanie dziedzictwa kulturowego regionu.

Archeologia

Muzeum Technik Ceramicznych w Kole angażuje się także w różnorodne badania archeologiczne, co znacząco przyczynia się do poszerzania wiedzy o regionie. W 1983 roku zrealizowano szerokie badania na terenie Koła oraz jego okolic, a w tym czasie dyrektorem placówki był uznany archeolog Jerzy Rybacki.

W trakcie tych badań odkryto cenne stanowisko z epoki brązu oraz z czasów rzymskich. W procesie badawczym skoncentrowano się na materiałach pozyskanych z grodzisk stożkowych w Piekarach, a także ze średniowiecznego zamku kolskiego oraz z obszarów Sławska i Uniejowa.

Dzięki intensywnym pracom w latach 1985–1987 przeprowadzono wykopaliska w miejscowości Okoleniec, a zdobyty materiał znalazł swoje miejsce w muzeum. Specjalne badania prowadzone były również w 1985 i 1986 roku przy kolskim ratuszu, gdzie zdobyto cenne artefakty, takie jak ceramika oraz wyroby wykonane ze skóry i kości zwierząt. Niestety, te badania musiały zostać przerwane z powodu zawalenia się wieży ratusza.

Stan obecny

Muzeum prezentuje na swojej wystawie stałej bogaty zbiór fajansu, który pochodzi z kolskiej fabryki rodzinnej Freudenreichów. Oprócz wystaw stałych, organizowane są także wystawy czasowe, które obejmują różnorodne tematy związane z historią i kulturą regionu.

Po 1990 roku badania prowadzone przez muzeum skupiły się głównie na historii Ziemi Kolskiej. W tym kontekście, Józef Stanisław Mujta rozpoczął swoją działalność w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, gdzie odkrył archiwalne materiały, w tym 20 pergaminów oraz 2 dokumenty papierowe, które dotyczyły królewszczyzny w Kole. Przetłumaczone na język polski zostały 7 pergaminów.

W 1994 roku muzeum zaczęło prowadzić badania związane z wydarzeniami z czasów II wojny światowej. Aktualnie muzeum kontynuuje swoje prace badawcze, publikując wiele materiałów naukowych oraz popularnonaukowych, co przyczynia się do popularyzacji historii regionu.

Za swoją działalność, w tym również za wydawnictwa, muzeum zyskało liczne wyróżnienia i nagrody, w tym prestiżowy tytuł w Konkursie na wydarzenie muzealne roku w Wielkopolsce IZABELLA, który zdobyło w latach 2006, 2007, 2010 oraz 2012. Muzeum angażuje się także w działalność edukacyjną, organizując konkursy wiedzy historycznej o mieście Kole, warsztaty zdobienia ceramiki oraz różnorodne lekcje muzealne.

Co więcej, muzeum planuje organizację półkolonii letnich oraz zimowych dla dzieci, a także prowadzi konferencje naukowe i oprowadzania po lokalnych zabytkach. Warto dodać, że muzeum współorganizuje coroczny festyn rycerski, który jest wydarzeniem plenerowym, przyciągającym licznych odwiedzających.

Finansowanie muzeum pochodzi z budżetu władz miejskich, co zapewnia mu stabilność i możliwość dalszego rozwoju. Na poddaszuratusza w Kole przystosowano przestrzeń na ekspozycje muzealne, gdzie znajdują się dwie stałe wystawy: dotyczące kolskiego fajansu oraz najdawniejszych dziejów miasta Koła.

Dyrektorzy

W historii Muzeum Technik Ceramicznych w Kole jedną z ważniejszych ról odgrywają jego dyrektorzy. Poniżej przedstawiamy listę osób, które pełniły to zaszczytne stanowisko:

• Jolanta Ruchlewicz-Oblizajek (1972–1979),
• Maria Andre (1979–1982),
• Jerzy Rybacki (1982–1991),
• Józef Stanisław Mujta (1991–2004),
• Krzysztof Witkowski (2004–2015),
• Bartłomiej Grzanka (p.o. 2015),
• Aleksandra Ossowska (2015–2018),
• Tomasz Nuszkiewicz (od 2018).

---

Oceń: Muzeum Technik Ceramicznych w Kole

---