Osiedle Warszawskie w Kole to jedno z czterech osiedli, które tworzą strukturalną część tego malowniczego miasta. Znajduje się ono w północnej części Koła, a jego położenie na prawym brzegu rzeki Warty dodaje mu uroku oraz sprzyja rozwojowi terenów rekreacyjnych.
W 2004 roku osiedle to było zamieszkiwane przez 18 433 mieszkańców, co sprawia, że jest istotnym i dynamicznie rozwijającym się miejscem w regionie.
Granice administracyjne
Granice osiedla są wyznaczone przez ulicę Sienkiewicza oraz rzekę Warta, która tworzy jego południową granicę. Na północy i zachodzie osiedle ograniczone jest administracyjnymi granicami miasta Koła. Warszawskie osiedle sąsiaduje z innymi obszarami, takimi jak Przedmieście Kaliskie, Płaszczyzna i Stare Miasto. Dodatkowo, w pobliżu znajdują się miejscowości Ruchenna, Podlesie, Borki, Chojny oraz Dzierawy, które leżą w gminie Koło. Warto również zauważyć, że w bliskiej okolicy znajduje się Gozdów, położony w gminie Kościelec, oraz Osiek Wielki, należący do gminy Osiek Mały.
Administracyjnie, osiedle Warszawskie podlega czterem rzymskokatolickim parafiom. W jego obrębie znajdują się kolskie parafie, a jedną z nich jest Matki Bożej Częstochowskiej, która zapewnia wsparcie duchowe dla mieszkańców. Pozostałe to Podwyższenia Krzyża Świętego oraz Świętego Bogumiła. Osiedle Warszawskie korzysta również z duchowych zasobów parafii Świętego Bartłomieja, która znajduje się w Osieku Wielkim.
Historia
Na początku administracyjnie do miasta Koła należały jedynie tereny znajdujące się bezpośrednio nad rzeką Wartą. Reszta gruntów dzisiejszego osiedla przynależała do wsi Blizna, Nagórna, Ruchenna oraz okolicznych miejscowości. W XV wieku, w dzisiejszych rejonach ulicy Garncarskiej, utworzono Przedmieście Zduny. 9 czerwca 1505 roku garncarze z miasteczka Zduny uzyskali przywilej do założenia własnego cechu, co przyczyniło się do rozwoju rzemiosła w regionie. Z kolei w 1579 roku w Kole działało już 86 rzemieślników, wśród których znaczna liczba zamieszkiwała na prawym brzegu Warty.
Wydarzenia z 17 sierpnia 1655 roku zaznaczyły się na kartach historii, gdy król szwedzki Karol X Gustaw przybył do Koła z armią liczącą 34 tysiące żołnierzy, co doprowadziło do niemal całkowitego zniszczenia Przedmieścia Zduny. Równocześnie, w 1823 roku w Kole funkcjonowało 42 warsztaty sukiennicze, w których zatrudnionych było 42 majstrów oraz 30 czeladników sukienników. W sierpniu 1842 roku Józef Freudenreich z Poznania otworzył w mieście swoją pierwszą fabrykę fajansu, umiejscowioną przy ulicy Sienkiewicza, co stanowiło istotny krok w kierunku przemysłowego rozwoju miasta.
W roku 1876 działały tam również: fabryka półporcelany Freudenreicha oraz cztery fabryki fajansu: Teichfelda, Freudenreicha, Reicherta i Raucha, osiągające łączną wartość 130 tysięcy rubli. Innymi aktywnymi zakładami były fabryki wyrobów szklanych Lauterbacha oraz Lindemanna, produkującego nawóz sztuczny z kości, a także kościany węgiel. Na przestrzeni lat, od 1874 roku, apabila powstał browar, a w 1879 roku uruchomiono fabrykę narzędzi rolniczych Zawadzkiego, która później przeszła w ręce Ostrowskiego.
W 1890 roku zbudowano tartak, a w roku 1900 działała już druga cegielnia. W dniu 7 czerwca 1882 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę świątyni ewangelicko-augsburskiej, której ukończenie i poświęcenie miało miejsce 15 listopada 1883 r. W budowę kościoła aktywnie angażował się hrabia Aleksander Kreutz oraz miejscowi luteranie. W latach 1902–1904 zrealizowano budowę plebanii, obecnie mieszczącej Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną.
1 listopada 1921 roku miało miejsce otwarcie linii kolejowej z Kutna do Strzałkowa ze stacją w Kole. Dwa lata później, w 1924 roku, osiedle znacznie powiększyło się o wsie Blizna i Nagóra, które od dłuższego czasu były ściśle związane z miastem. Rok 1928 był także znaczący, gdyż to wtedy oddano do użytku dworzec kolejowy zaprojektowany przez Romualda Millera.
W latach 30. XX wieku otwarto przychodnię lekarską oraz pierwszy blok mieszkalny przy ulicy Toruńskiej. Niestety, 2 września 1939 roku nad Kołem pojawiły się niemieckie bombowce, które zbombardowały stację kolejową, co doprowadziło do tragedii, w której zginęło ponad 100 osób, głównie cywilów ewakuowanych z okolicznych miejscowości. Drugi nalot na miasto miał miejsce 5 września.
Po przejęciu władzy przez Niemców rozpoczęto szeroką przebudowę miasta, w wyniku której powstało kilkadziesiąt bloków mieszkalnych przy ul. Garncarskiej. Władze hitlerowskie planowały utworzenie w Kole ośrodka przemysłowego oraz górniczego, jednak plany te uległy dramatycznej zmianie po zdobyciu miasta przez Armię Czerwoną 20 stycznia 1945 roku. Najcięższe walki miały miejsce w rejonie cegielni przy ul. Nagórna, a pierwsze żołnierze wkroczyli do miasta o godzinie 16:30, niestety straty były wielkie, zarówno wśród żołnierzy radzieckich, jak i polskich.
W 1957 roku zainicjowano realizację planu sześcioletniego, który odmienił oblicze Koła, przekształcając je z ubogiego miasteczka rzemieślniczego w lokalny ośrodek przemysłowy. W latach 1960–1961 powstał Zakład Wyrobów Sanitarnych, a w 1961 roku rozpoczęto budowę pierwszego osiedla bloków wielorodzinnych przy ul. Broniewskiego. Z kolei 1 stycznia 1962 roku swoją działalność zainaugurowała Fabryka Materiałów i Wyrobów Ściernych „Korund”, która w szczytowym okresie zatrudniała aż 3000 pracowników.
W drugiej połowie lat 60-tych miała miejsce elektryfikacja linii kolejowej z Poznania do Warszawy. W 1972 roku do Koła włączono fragmenty wsi Ruchenna, w tym Szkołę Podstawową nr 4. W latach 1972-1973 rozpoczęto budowę zakładów mięsnych, w przypadku których wzniesiono również dziewięć bloków mieszkalnych. W kolejnych latach, od 1973 do 1975, zbudowano spółdzielnię mleczarską, która przyczyniła się do dalszego rozwoju regionu.
W lutym 1977 roku oddano do użytku pierwsze bloki wielorodzinne przy ul. Sienkiewicza, co znacząco wpłynęło na rozwój infrastruktury. 11 czerwca 1980 roku miało miejsce oddanie do użytku pierwszych bloków mieszkalnych przy ul. Kolejowej, a 16 lipca 1981 roku biskup włocławski Jan Zaręba erygował nową parafię pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej, co związane było z poświęceniem kościoła o kształcie przypominającym barkę, wzniesionego w miejscu dawnej kaplicy.
30 maja 2009 roku, przed gmachem starostwa powiatowego, odsłonięto pomnik k-dronu, wynalezionego przez Janusza Kapustę. Natomiast w 2010 roku zainaugurowano budowę krytej pływalni przy ulicy Kolejowej, która została otwarta dla mieszkańców w 2014 roku.
Obiekty
Na terenie osiedla Warszawskiego w Kole znajduje się wiele interesujących obiektów, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich wyróżniają się:
- kościół ewangelicko-augsburski Opatrzności Bożej, zbudowany w 1882 roku,
- fabryka fajansu, która ma swoją historię sięgającą 1842 roku,
- dom zlokalizowany przy ul. Sienkiewicza 7, który powstał w 1912 roku,
- kościół Matki Bożej Częstochowskiej,
- cmentarz wojenny,
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Konopnickiej,
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu,
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. Arkadego Fiedlera,
- Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego,
- Zespół Szkół Ekonomiczno-Administracyjnych,
- Zespół Szkół Plastycznych, który funkcjonował do roku 2016,
- Zespół Szkół Technicznych,
- siedziba Starostwa Powiatowego,
- dworzec kolejowy,
- siedziba Telewizji Kablowej,
- stadion Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji,
- oraz kryta pływalnia.
Ulice
Osiedle Warszawskie jest obszarem, którego układ komunikacyjny obejmuje różnorodne ulice. Wśród nich znajdują się:
|
|
Ważne jest uwzględnienie również kontekstu miasta Koło, które ma swoje charakterystyczne obszary.
| Osiedla |
|
|---|---|
| Części miasta wg TERYT |
|
| Historyczne części miasta |
|
Oceń: Osiedle Warszawskie (Koło)